Η ζωή των Ελλήνων είναι συνδεδεμένη από τα πανάρχαια χρόνια με την ελιά και τα παράγωγα της. Για να εξηγήσουν την προέλευση της ελιάς και του λαδιού δημιούργησαν πολλούς μύθους:
• Το δώρο της θεάς Αθηνάς: σύμφωνα με αυτό το μύθο η θεά Αθηνά δώρισε στους ανθρώπους την πρώτη ελιά, η οποία βρισκόταν στον ιερό βράχο της Ακρόπολης.
• Ο προστάτης των ελαιοκαλλιεργητων: Ο Αρισταίος,γιός του θεού Απόλλωνα, ήταν ο ειδικός στην απομάκρυνση των επιδημιών και δίδαξε τους ανθρώπους πώς να μπολιάζουν τις αγριελιές για να δίνουν καρπό καθώς και πώς να αλέθουν τον καρπό του ελαιόδεντρου και να παίρνουν το πολύτιμο αλλά άγνωστο ως τότε ελαιόλαδο.
• Η προστάτιδα του ελαιολάδου: Η Ελαΐδα, η εγγονή του θεού Διονύσου είχε την μαγική ικανότητα να παράγει ελαιόλαδο από τη γη ενώ κατά τη διάρκεια του Τρωικού πολέμου θα παρείχε στους Τρώες όσο ελαιόλαδο χρειάζονταν κατά τη διάρκεια της πολιορκίας τους από τους Έλληνες.
• Ο Ηρακλής: Σύμφωνα με την παράδοση, ο Ηρακλής φύτεψε την ιερή ελιά στην Ολυμπία, από την οποία έφτιαχναν τους κότινους που στεφάνωναν τους νικητές των ολυμπιακών αγώνων.
